 | مروری بر تجربیات پرورش متراکم کپور ماهیان در استخرهای ذخیره آب کشاورزی در شهرستان بهبهان | | وضعیت اقلیمی کشورمان اقتضا می‌کند که حداکثر بهره‌وری از منابع آبی صورت گیرد. پرورش متراکم ماهی در استخرهای ذخیره آب کشاورزی از ظرفیت‌های توسعه آبزی‌پروری در شهرستان بهبهان است. پرورش ماهی در این استخرهای دومنظوره هیچگونه مصرف آبی را به همراه ندارد و روشی برای استفاده بهینه از آب است. از مزایای این روش می‌توان به اشتغال‌زایی، غنی‌سازی آب و خاک و افزایش کیفیت و کمیت محصولات کشاورزی، کاهش مصرف کودهای شیمیایی، افزایش درآمد کشاورز، افزایش تولید و مصرف ماهی را نام برد. ماهی کپور معمولی و کپور علفخوار (آمور) برای پرورش در آبهای گرم و شیرین با دمای بالای 20 درجه سانتی‌گراد توصیه شده‌اند. بهار فصل ماهی‌دار کردن استخرهای ذخیره آب است. ماهی کپور همه‌چیزخوار و ماهی آمور گیاهخوار می‌باشد. در استخرهای دومنظوره غذاهایی مانند ذرت، گندم، جو، کنجاله سویا و انواع سبوس برای تغذیه کپور و علوفه مانند یونجه و شبدر برای تغذیه آمور استفاده می‌شود. برای تغذیه کپور از خوراک کنسانتره (پلت) و اکسترود نیز استفاده می‌گردد. غذای ماهی آمور باید حدود ۲ ساعت قبل از غذای کپور داده شود. در حال حاضر، در شهرستان بهبهان پرورش متراکم ماهی کپور معمولی و آمور در استخرهای ذخیره آب کشاورزی در حال انجام است و نتایج مثبتی داشته است. |
|
|
| اثرات عوامل زیست محیطی بر سازوکار تولید هورمون های موثر بر دستگاه ایمنی سخت پوستان | | استرس¬های محیطی در یک بوم¬سازگان پرورشی در کنار آلاینده¬ها، بر کیفیت زیست آبزیان موثر بوده و شاخص¬های ایمنی را تغییر دهند. از این رو، هدف از مطالعه پیش¬رو، معرفی سازوکار هورمونی پاسخ به استرس، کنترل دستگاه ایمنی سخت پوستان و تشریح اثرات عوامل زیست محیطی بر این سازوکار و نتایج حاصل از آن است. هورمون هاپیرگلیسمی سخت پوستان (CHH) با عملکرد دوگانه متابولیسمی- استرسی یکی از مهمترین عواملی است که می¬تواند بسیاری از فرایندهای زیستی در سخت پوستان را تنظیم کند. از سویی دیگر، استرس¬های محیطی، سرکوب شاخص¬های ایمنی نظیر فعالیت¬های ذره خواری، فنول اکسیداز (PO)، سوپراکساید دسموتاز (SOD)، پپتیدهای ضد میکروبی و لایزوزیم، کاهش سلول¬های خونی کل (THC) و فعالیت باکتری¬کشی همولنف، و همچنین تغییر در نسبت سلول¬های خونی در سخت پوستان را در پی خواهد داشت. بنابراین مدیریت استرس¬های محیطی و پیش¬گیری از مواجهه با آلاینده¬ها می¬تواند تولید را از دو طریق افزایش دهد. نخست کاهش ترشح هورمون¬هایی نظیر دوپامین که در شرایط استرس به هر بهایی منجر به حفظ بقای جانور می¬شوند، طبیعتا می¬تواند سبب گردد تا واکنش¬های زیستی به رشد منتهی شود. دوم اینکه پایداری شاخص¬های ایمنی در این جانوران می¬تواند مقاومت این جانوران را نسبت به عوامل بیما-ری¬زا بالا برده و نرخ زنده مانی را در همه¬گیری¬های عفونی افزایش دهد. کوتاه سخن اینکه، مهم¬ترین مسئله¬ای که لازم است تا پرورش¬دهندگان میگو به آن توجه داشته باشند، ثبات عوامل محیطی در بوم¬سازگان پرورشی است. |
|
|
| ویژگی های تشخیصی میگوهای خانواده پنائیده و افتراق جنس پنئوس از جنس های مشتق شده از آن | | با توجه به اهمیت خانواده پنائیده در صنعت میگوی جهان و ایران و تغییرات زیادی که به ویژه جنس پنئوس از نظر رده بندی در طی زمان متحمل شده و سایر جنس¬های این گروه جانوری از آن منشعب گردیدند، هدف از تحقیق پیش رو معرفی ویژگی¬های تشخیصی میگوهای پنائیده و افتراق جنس پنئوس از جنس¬های مشتق شده از آن می¬باشد. مهمترین ویژگی¬های تشخیصی و وجوه تمایز ریخت شناختی مورد استفاده برای افتراق خانواده پنائیده از سایر خانواده¬های آبشش منشعب، تفاوت¬های موجود در روستروم، پایه چشمی، کاراپاس، پاهای قدم زن، پاهای شناگر، تلسون و بندهای شکمی هستند. خصوصیات روستروم (تعداد خارها) و تلیکوم (وضعیت صفحات جانبی) به عنوان مبنایی برای افتراق جنس¬های Penaeus، Melicertus، Metapenaeus ، Fenneropenaeus، Litopenaeus، Marsupenaeus و Farfantepenaeus از جنس اصلی قرار گرفتند که البته مطالعات ملکولی (mt-DNA) نیز این تقسیم بندی را تائید نموده است. گرچه تفاوت¬های بین گونه¬ای معمولا در حد اندازه¬ی بیشینه به تفکیک جنسیت و ترکیب رنگی بدن افراد است. در آبهای جنوب ایران 7 گونه میگوی وحشی شامل ببری سبز، موزی، سفید هندی، دم قرمز، ژاپنی، سفید سرتیز و خنجری مورد صید و بهره¬برداری قرار می¬گیرند. در گذشته گونه¬های ببری سیاه، ببری سبز، و سفید هندی با هدف پرواربندی، تکثیر می¬شدند که بنا به دلایلی از چرخه تولید تجاری کنار گذاشته شدند و هم اکنون تنها گونه سخت پوست دریایی در صنعت آبزی پروری کشور، میگوی پا سفید غربی است. |
|
|
| شناسایی و بررسی ساختار اجتماعات فولینگ مناطق زیستگاه مصنوعی سواحل بحرکان خوزستان | | این مطالعه به منظور شناسایی و بررسی ساختار اجتماعات موجودات چسبنده یا همان فولینگ های منطقه زیستگاه های مصنوعی با قدمت 13 سال، در سواحل بحرکان واقع در شمال غربی خلیج فارس انجام شد. نمونه ی فولینگ به صورت فصلی از بهار 1395 الی زمستان 395 از 4 ایستگاه به صورت تصادفی با استفاده از کــوادرات cm 25×25 بوسیله عملیات غواصی جمع آوری شدند. بر اســاس بیومس ( وزن تر ) گروه های مختلف چسبنده بر بدنه سازه ها، از مرجان ها رده Anthozoa با 88 درصد از بیومس کل، بیشترین توده چسبنده را شامل شده و پس از آن اسفنج ها (10 درصد) و مرجان های هیدروزوآ و بندپایان نیز هر یک با یک درصــد از مجموعه کـل را شامــل شده اند. فصل بهار بیشترین میانگین فراوانی را نشان داده است که ناشی از بیومس بالای گروه آنتوزوآ با 89 درصد در این فصل بوده است. بر اساس آزمون خوشه ای دو فصل زمستان و پاییز درصد تشابه بیشتری در حد 80 درصد داشته و فصل تابستان و بهار درصد تشابه 50 درصدی را نشان می دهند. |
|
|
| نقش سازه های مصنوعی در افزایش تنوع گونه ایی اسفنج ها در شمال غربی خلیج فارس (بحرکان) | | زیستگاه های مصنوعی نقش مهمی را در افزایش تولید آبزیان دریایی در دریاها ایفا می کنند. رشد و افزایش تنوع موجوداتی مانند گونه های مختلف اسفنج ها یکی از دلایل مهم افزایش تولید در این مناطق است. این مطالعه به منظور بررسی نقش سازه های مصنوعی در توسعه اجتماعات اسفنج ها در زیستگاه های مصنوعی احداث شده در صیدگاه بحرکان واقع در شمال شرقی خلیج فارس انجام شد. نمونه برداری در طی چهار فصل انجام شد. نمونه ها از عمق 12 متری جمع آوری شدند. طبق نتایج حاصل مشاهده شد که زیستگاه های مصنوعی با افزایش هتروژنی بستر منجر به افزایش تنوع گونه ای در محیط شده اند که در نهایت پس از یک دهه از احداث آن ها، تنوع گونه ای اسفنج ها در منطقه افزایش چشم گیری را نشان داده است. بنابراین می توان با احداث سازه هایی مشابه با سازه های کنونی زیستگاهی مناسب و مشابه با بسترهای سخت طبیعی فراهم نمود. |
|
|
| تاثیر سازه های بتنی بر روی تنوع زیستی و فرآوانی ماکروبنتوزهای منطقه بحرکان خوزستان | | این مطالعه به منظور بررسی تاثیر سازه¬های بتنی (با قدمت 13 سال) بر روی تنوع زیستی و فرآوانی ماکروبنتوزهای سواحل بحرکان، واقع در شمال غربی خلیج فارس انجام شد. نمونه ی ماکروبنتوز به صورت ماهیانه از اردیبهشت 1395 الی فروردین 1396 از 4 ایستگاه به صورت تصادفی با استفاده از گرب پترسون 225/0 جمع آوری شد. میانگین فراوانی ماکروبنتوزها 26/90 ± 418 فرد در متر مربع از سطح منطقه مورد مطالعه بوده است و به ترتیب نرم تنان، سخت پوستان و پرتاران غالب گروه های ماکروبنتوزی بوده اند. بیومس کل ماکروبنتوزها در چهار ایستگاه نمونه برداری شده، در طول یک سال، 37/11 گرم بوده که میانگین آن 84/2 گرم وزن تر در متر مربع از سطح بستر در کل سال مطالعه بوده است. در منطقه احداث سازه های بتنی تنوع ماکروبنتوزها بیشتر شده است. آنالیز دانه بندی رسوبات ایستگاه های مختلف میزان درصد سیل - کلی را با دامنه 6/95–7/8 نشان می دهند میانگین فصلی درصد ماده آلی در رسوبات ایستگاه-های مختلف با دامنه 25/13- 47/4 درصد تخمین زده شد. |
|
|
| تولید متراکم میگو در سیستم پرورشی بیوفلاک | | چکیده
امروزه توجه به سیستم‌های آبزی‌پروری متراکم به دلیل افزایش سوددهی، امکان اجرای ایمنی زیستی و کاهش آسیب‌های زیست‌محیطی در حال افزایش است. یکی از سیستم‌هایی که به طور نسبی سودآوری قابل قبولی دارد و هزینه‌های تولید را کاهش می‌دهد، فناوری بیوفلاک است. فناوری بیوفلاک می‌تواند اهداف آبزی پروری پایدار را با استفاده از سیستم بدون تعویض آب دنبال کند. این فناوری به عنوان یک روش جایگزین مؤثر که قادر است اثرات زیست محیطی را کاهش داده و از ورود عامل بیماری جلوگیری نماید، پیشنهاد شده است. در سیستم بیوفلاک، غلظت آمونیاک و نیتریت به طور مؤثری کنترل شده و این امر موجب حفظ سطوح آمونیاک و نیتریت در محدوده قابل قبول برای پرورش میگو حتی در تراکم‌های بالای ذخیره‌سازی می‌گردد. منابع کربنی مانند ملاس به سیستم بیوفلاک اضافه می‌شود. منابع کربوهیدرات اضافه شده به ستون آب در توده‌سازی زیستی مؤثر هستند. با اضافه کردن منبع کربنی به استخر، باکتری‌ها نیتروژن غیرآلی آب را مصرف نموده و توده میکروبی (بیوفلاک) تولید می‌شود که می‌تواند به عنوان غذا مورد استفاده میگوهای پرورشی قرار گیرد. این سیستم برای پرورش میگو در آبهای غیرمتعارف داخلی و دور از ساحل مناسب می‌باشد اما اجرایی شدن این سیستم در جنوب کشور، مستلزم مطالعه پایلوت می‌باشد که همکاری سازمان شیلات، محققین آبزی‌پروری و پرورش دهندگان میگو را می‌طلبد.
کلمات کلیدی: فناوری بیوفلاک، تراکم، میگو، رشد، کیفیت آب. |
|
|
| جستاری بر ساختار و کارکرد تورهای گوشگیر ثابت (لنگری) با تاکید بر صیدگاه های استان خوزستان | | تورهای گوشگیر از مهمترین ابزارهای صید انتظاری آبزیان هستند که به صورت عمودی در آب قرار داده می¬شوند و ماهیانی که به سمت آن¬ها حرکت می¬کنند در اثر برخورد با تور، در آن گرفتار می¬شوند. فرایند صید از طریق تور گوشگیر، عمدتاً از طریق گیر افتادن سرپوش¬های آبششی ماهیان در لابه لای چشمه¬های تور است. سازوکار اصلی این تورهای صیادی، فریب دادن، مبتنی بر بی تفاوت ساختن ماهی نسبت به خطر (ابزار صید) می¬باشد. اگر این ادوات برای یک مدت زمان مشخص به طور ثابت در یک محل بمانند، به آن تور گوشگیر ثابت می¬گویند و از مهمترین ادوات در صید ساحلی هستند. دام¬های لنگری معمولا به کمک لنگرهای سنگین فلزی در بستر آب تثبیت شده و یا در نزدیکی بستر و دیگر سطوح آب با کمک سیستم نگهدارنده (بویه) و وزنه ثابت می¬گردند. با توجه به عمق کم آب در صیدگاه¬های دریایی استان خوزستان، بکارگیری تورهای گوشگیر لنگری در عمق¬های تورریزی گوناگون از دیرباز برای صید ماهیان سطح¬زی درشت (مانند شیر)، میان¬آب¬زی (مانند حلوا سفید)، کف¬زی (مانند راشگو) و کرانه¬ای (نظیر بیاح) رایج بوده است. مهمترین نتایج جایگزینی تورهای گوشگیر لنگری با ترال¬کشی برای صید ماهی، شامل بهبود وضعیت زیست محیطی، حفظ ذخایر ماهیان تجاری و رونق اقتصادی جامعه صیادی خواهد بود. |
|
|
| مطالعه ی تاثیر ماه های قمری و امواج جزر و مدی بر میزان بهره برداری از ذخایر آبزیان با تاکید بر صیدگاه های استان خوزستان | | امواج جزرومدی یکی از مهمترین عوامل اثرگذار بر جابجایی مواد مغذی در بوم¬سازگان¬های آبی و به تبع آن بر میزان تولید ذخایر آبزیان و بهره¬ برداری از آن ها هستند. چرخه¬های مختلف ماه قمری تاثیر زیادی بر میزان صید، رفتار، حرکت، تغذیه، تولید مثل و مهاجرت گروه¬های مختلف ماهیان دارند. این تاثیر بالاخص برای ماهیانی که در عمق کم زیست می¬کنند، نظیر صیدگاه¬های استان خوزستان در خلیج فارس، حائز اهمیت بیشتری است. از این رو، در این مقاله تحلیلی به بررسی تاثیر ماه-های قمری و امواج جزرومدی بر میزان بهره برداری از ذخایر آبزیان همراه با سایر عوامل اثرگذار نظیر تغییرات فصلی، ابزار صید، مناسبات فرهنگی اجتماعی صیادان، وزش باد، ترجیح غذایی و زیستگاهی آنها پرداخته شده است. این اطلاعات می-تواند برای جامعه صیادان و تعاونی¬های صیادی به ویژه در استان خوزستان مفید واقع شود تا با صرف هزینه و انرژی کمتر، بازدهی بهتری داشته باشند، و در حوزه مدیریت صید آبزیان نیز صدور مجوزهای دریاروی با هدفمندی بیشتری انجام شود. |
|
|
| شناسایی و بررسی ماکروبنتوزهای مناطق زیستگـاه مصنوعی سواحل بحرکان خوزستان | | این مطالعه به منظور شناسایی و بررسی فراوانی ماکروبنتوزهای زیستگاه¬های مصنوعی با قدمت 13 سال، در سواحل بحرکان واقع در شمال¬غربی خلیج فارس انجام گردیده است. نمونه¬ی ماکروبنتوز به صورت ماهانه از اردیبهشت 1395 تا فروردین 1396 در 4 ایستگاه به صورت تصادفی با استفاده از گرب پترسون 225/0 جمع¬آوری شد. میانگین فراوانی ماکروبنتوزها 26/90 ± 418 فرد در متر مربع از سطح منطقه مورد مطالعه قرار گرفت که به ترتیب نرم¬تنان، سخت¬پوستان و پرتاران غالب گروه¬های ماکروبنتوزی بودند. بیومس کل ماکروبنتوزها در چهار ایستگاه نمونه برداری شد. در طول یک سال، 37/11 گرم، که میانگین آن 84/2 گرم وزن تر در متر¬مربع از سطح بستر در کل سال مطالعه بود. آنالیز دانه¬بندی رسوبات ایستگاه¬های مختلف میزان درصد سیلت- کلی را با دامنه (6/95–7/8) نشان می¬دهند میانگین فصلی درصد ماده آلی در رسوبات ایستگاه¬های مختلف با دامنه (25/13- 47/4) درصد تخمین زده شد. |
|
|