نقش زنان درحماسه اقتصادی وفعالیت های آبزی پروری
تهیه کننده: مهندس کورش کُرد
مقدمه:
امروزه قدرتهای اقتصادی بزرگترین بخش زندگی ما را تحت سیطره خود دارند، مهمترین سؤالی که پیش می‌آید این است که با استفاده از تئوریهای اقتصادی حال حاضرو در چه سطحی می‌توان توسعه پایدار را تجزیه و تحلیل و اجرا کرد. تئوری‌ها و مفاهیم توسعه اقتصادی در سالیان گذشته نمی‌توانست نیازهای انسانی را تأمین کند و آن را تنها در زنجیره‌ای از مطالعات حمایت محیطی خلاصه می‌نمود. این مسائل موجب شد تا رویکردهای جدیدی ارائه شود و ماهیت تئوری اقتصادی و نقش و وظایف بالقوه آن برای حل مسائل مرتبط با وجود انسان انتقادی و بقای شهروندی تعریف شود.با انتخاب نام امسال از طرف رهبر معظم انقلاب بعنوان سال حماسه سیاسی وحماسه اقتصادی بر آن شدم که با توجه به نوع اشتغال خود نسبت به این موضوع وحضور زنان در توسعه آبزیان و آبزی پروری بپردازم.
به منظور دستیابی به پاسخ مناسب در اینکه چطور اهداف پایداری توسعه اقتصادی ارزیابی میشود می‌توان از دو مفهوم قلمرو محیطی و آثار زیست محیطی استفاده کرد. سوابق آنها مشخص است، توجه عمیقی به افزایش تولید و مصرف در شمال و دیدگاه‌های توسعه در جنوب دارند. «قلمرو محیطی» رویکرد پیچیده‌تری است که در آن بخش‌های، منابع متعدد مهم در سطح ملی تجزیه و تحلیل میشود. بنابراین «قلمرو محیطی» در عمل با مشکل مواجه میشود. در مقایسه با آن در مفهوم «آثار زیست محیطی» ، منابع توأماً در یک شاخص منفرد آورده میشود و در سطح مطلوب جمع‌آوری می‌گردد. علاوه بر آن آثار زیست محیطی چالشهای پایداری را در تغییر بیشتر، ایجاد میکند، و بیان میکند که «استفاده مطلوب مردم از زمین و آب و دیگر منابع طبیعی و توجه به میزان جذب ضایعات در استفاده از آن ضروری است».
بدیهی است مفاهیم قلمرو محیطی و آثار زیست محیطی سناریوی توسعه‌یافته‌ای برای تضمین پایداری ایجاد نمی‌کند بلکه تنها چهارچوب اولیه هدایت مبنای «اصل اجرا» را ایجاد میکند. در آینده این ارزیابی باید بوسیله تشکیلات واقعی تکمیل شود و مصرف کمیت منابع جهان، صورت پایدار صورت گیرد.
مشکل تامین غذای مردم مشکلی جهانی است و یکی از مهمترین معضلاتی است که در تأمین آینده غذایی خود را نشان خواهد داد. این نکته باید مهمترین اولویت باشد. کشاورزی خصوصاً آبزی پروری باید پایدار باشد به شیوه ای که هیچ زمین قابل کِشتی تلف و ضایع نشود.
حضورزنان در آبزی پروری کار در خور ذوق و استعداد
در هر سرى شورى است ، خوشبخت کسى است که ذوقش را دریابد!
یکى از رموز کامیابى این است که جوان رشته اى را تعقیب کند که مطابق ذوق و سلیقه و توانائى روحى و فکرى او باشد.
دستگاه آفرینش همه را یکنواخت نیافریده و در همه افراد بشر توانائى همه کار به ودیعه ننهاده است . بلکه براى گردش چرخهاى اجتماع ، افراد را با ذوق و استعدادهاى مخصوصى آفریده است تا هر یک رشته اى را دنبال کند که ذوق آن را دارد و کارى را انجام دهد که از عشق باطن و نیروى فطرى او سر چشمه مى گیرد.
پاره اى از شکستها و ناکامیهاى جوانان معلول انحراف این اصل مسلم است که گاهى ؛ بر اثر تبلیغات غلط و تربیتهاى نادرست دنبال کارى مى روند که ذوق و استعداد آن را ندارند و از کارى که شایستگى و برازندگى آن را دارند سرباز مى زنند.
آنها این اصل مسلم را فراموش کرده اند که : در هر سرى شورى است ، خوشبخت کسى است که ذوقش را دریابد!
تعریف پروژه از ادیسون پرسیدند چرا اغلب جوانان موفق نمى شوند؟ گفت :براى اینکه راه خود را نمى شناسد و در جاده دیگرى گام برمیدارند.
یک چنین افراد دو نوع ضرر به جامعه مى زنند: 1- کارى که شایستگى آن را دارند و اگر آن را تعقیب کنند کامیاب مى شوند،انجام نمى دهند. 2- کارى را که عهده دار آن شده اند بخوبى انجام نداده و از عهده آن بر نمى آیند.
همواره شنیدیم که پشت سر مردان موفق همیشه زنان بوده اند.
صفحات گیتى و نظام جهان آفرینش گواه روشنى است که کامیابى هر موجودى وابسته به فعالیت و کوشش اوست . تا صدها فعل وانفعال شیمیائى در یک نهال به وجود نیاید، هرگز یک درخت برومند نخواهد شد. هر موجود ذی ر وحى از روى غریزه و یا فطرت به این حقیقت رسیده که بقاء ناموس حیات در گرو کار و کوشش است .
عدم پیروزى عده اى از جوانان ما عللى دارد. یکى از آن علل این است که روح کار کردن و فعالیت در بعضى از آنها کشته شده است .
هجوم جوانان به سوى ادارات و اشغال کرسیها و میزهاى مؤ سسات دولتى گواه روشنى است که عشق به کارهاى سنگین کمتر شده است .
بجاى اینکه این جوانان مولد ثروت باشند مصرف کننده ثروت هستند.
زندگى زنان موفق شهادت مى دهد که همگى زن کار و زحمت بودند و به قول الکساندر هامیلتن نابغه عصر خود: مردم مى گویند تو نابغه هستى . من از نبوغ خود خبر ندارم فقط مى دانم شخص زحمتکشنى هستم . و به قول یکى دیگر از دانشمندان : آنچه شده ام نتیجه کار است . من در سراسر عمرم لقمه اى بدون کار و زحمت نخورده ام ". لیس للانسان الا ما سعى" سعادت هر کس در گرو عملش مى باشد.
در افسانه هاى پیشینیان آمده است که در نقاط گوناگون زمین گنجهائى است و روى هر گنجى اژدهائى است و تا بر آن پیروز نشویم . گنج میسر نخواهد شد.
بسیارى از مردم این مطلب را افسانه پنداشته و گروهى نیز به ظاهر آن اکتفا کرده اند . یعنى تصور نموده اند که واقعا در زیر زمین گنجها و دفینه هائى است و حقیقتا روى هر گنجى مارى خوابیده است .
در صورتى که جمله فوق حقیقتى را در بر دارد و آن گنجها همان ذخائر فکرى یا طبیعى است که در اختیار بشر گذارنده شده ، و موهبتهائى است که خداوند بزرگ به ما داده است . آن مارها کنایه از مشکلات و مشقت هائى است که باید بشر در راه تحصیل آن متحمل گردد.
افراد قوى الاراده خصوصاً زنان همواره مورد احترام مردم هستند و از تعرض دیگران مصونند، ولى اشخاص ضعیف الاراده مورد تعرض سوء استفاده کنندگان واقع مى شوند.
دریاى خروشان زندگى با طوفانها و موجهاى کوه آسا همراه است . امواج سهمگین حوادث از پیشرفت زنان بزرگ ، در مسیر زندگى ، جلوگیرى میکند. پیروزى از آن کسانى است که با کشتى تدبیر و عقل سینه حوادث را بشکافند و با کمک دانش و بینش با مشکلات مبارزه نمایند. و این همان استقامت است که در پیش درباره آن گفتگو کردیم .
نکته قابل توجه اینجاست که وجود مشکلات از عوامل پیروزى است و این مطلب تا حدى براى گروهى قابل هضم نیست . ولى اگر آنان توجه نمایند، خواهند دید که همانطورى که آتش آهن را قویتر مى سازد، مشکلات و مصائب هم فکر انسان را در مسیر زندگى پخته تر کرده و به او درس زندگى مى آموزد.
افراد قوى و نیرومند کسانى هستند که در گهواره رنج پرورش یافته اند. آنها مى توانند در برابر طوفانهاى مصائب مقاومت نمایند. ولى کسانى که در مهد عزت و نعمت ، پرورش یافته اند با یک نسیم سرد، پژمرده مى شوند و با یک باد شدید از جاى کنده مى گردند.
پروژه های آبزی پروری با حضور زنان
یک پروژه را می توان به صورت زیر تعریف کرد:مجموعه ای از فعالیت ها که برای دستیابی به منظور یا هدفی خاص انجام می گیرند. پروژه ها شامل فعالیتهایی هستند که باید در تاریخهایی معین، با هزینه هایی معین و کیفیتی تعیین شده، اجرا بشوند. پروژه ها ممکن است کارهایی باشند که انجام آنها در فواصل زمانی مشخصی لازم می شود. مثلاً: بستن حسابهای کارخانه در انتهای سال مالی، تعمیرات اساسی یک پالایشگاه (Overhall) هر دو سال یک بار و ... همینطور ممکن است پروژهها شامل کارهایی باشند که فقط یک بار توسط سازمان انجام خواهند گرفت، مثل پروژه های ساختمانی، عمرانی، توسعه سازمان، پروژه های تحقیقاتی و یا ...
با توجه به آنچه که گفته شد، اموری نظیر: تشکیل یک سمینار، تالیف و یا انتشار یک کتاب، راه اندازی یک کارخانه، تولید یک محصول جدید، اجرای یک برنامه فضایی، انجام یک عمل جراحی پیوند قلب، فراهم نمودن مقدمات و رفتن به مسافرت و هزاران امر دیگر که توسط انسان انجام می گیرند، هر یک به خودی خود عبارت از یک پروژه می باشند.
دراین راستا به جای واژه‌ی ''من'' از واژه‌ی ''ما'' در روابط خود با دیگران بهره بگیرید. اجازه ندهید شیوه‌ی برخورد توأم با امنییت در کار اثر گذاشته و مانع انجام آن شود. همواره به عنوان عضوی برابر و همسان در کارها شرکت کنید و در عمل نشان دهید که برای نیل به اهداف مشترک همواره در کنار کارکنان خود حضور فکری و فیزیکی دارید. با خونسردی و ملایمت مدیریت نمایید. در مورد عقاید و باورهای کارکنان خود فردی قضاوت نکنید. برای نمونه چنانچه یکی از کارکنان اشتباه میکند یا پیشنهادات نادرستی را ارائه می‌دهد به جای انتقاد فردی نظر دیگر کارکنان را درحضور آن کارمند جویا شوید.
زنان سرپرست خانوار مقوله ای است که در چهارچوب رفاه خانواده امر مهمی تلقی می شود و حقیقتاً زن و خانواده دو مقوله غیر قابل تفکیک از یکدیگرند. واقعیات موجود در جامعه نشان از آن دارد که علی رغم اعلامیه ها و بیانیه ها و تاسیس نهادها و سازمان های بین المللی مختلف در تحقق حقوق زن، مسئولیت و هزینه ها قابل توجه و طاقت فرسای تامین معاش خانواده که بر عهده این قشر آسیب پذیر اجتماعی می باشد در بسیاری از موارد سخت و یا حتی غیر ممکن است و در صورت تحقق نیز زندگی سرشار از سختی ها و محنت ها را متحمل این مادران پدر نما می کند. در این میان زنان سرپرست خانوار دارای مسئولیت سنگین اقتصادی و اجتماعی در خانواده هستند. آنان هم مادران فرزندان خود هستند و هم پدران آنان. اصطلاح زنان سرپرست خانوار به زنانی اطلاق میشود که مسئولیت تامین معاش زندگی یا اداره امور خود و یا خانواده خود را بطور دائم یا موقت عهده دار هستند.
زنان سرپرست خانوار از جمله گروهای آسیب پذیر اجتماعی هستند که گاه عواملی چون طلاق ، فوت یا اعتیاد همسر، از کار افتادگی و رها شدن توسط مردان موجب آسیب پذیر شدن این طیف وسیع در جامعه می شود. تصور این واقعیت که اگر موقعیت آنان در جامعه سنتی و پدر سالارانه باشند نیز درد آور است. براساس آمار های رسمی کشور امروز زنان سرپرستی 4/9درصد خانوار ایرانی را بر عهده دارند (غفاری.1382.6) درآمد کمتر زنان سرپرست خانوار موجب فقر نسبی آنان نسبت به مردان سرپرست خانوار می شود.
متاسفانه در جامعه کنونی ما زندگی زنان پس از ترک شوهر غالبا با ابهامات و مخاطراتی روبروست از جمله سرپرستی فرزندان به تنهایی، سختی مشکلات اقتصادی، زندگی در تنهایی و همراه با افسردگی و ناامیدی و همچنین نگرش غلط جامعه نسبت به زنان مطلقه و بیوه در فقدان همسرشان آنان را در روابط اجتماعی و حضور در اجتماع با مشکلات عدیده ای روبرو می کند. نگاه های معنی دار، سخنان تلخ و گزنده، از دست دادن حمایت های عاطفی همسر، فقر اقتصادی و تمایل به تنها ماندن و حفظ حیثیت و شخصیت خود پاره ای از مشکلات تمام ناشدنی این قشر زحمت کش است. باری با تمام این مشکلات نیاز به توجه جدی در این باره احساس می شود.
حمایت از این گونه زنان سرپرست با توجه به شرایط متفاوت اقتصادی و اجتماعی خانوار متفاوت است و افرادی که از وضعیت مالی و اشتغالی بهتری برخوردار هستند از زیر چتر حمایتی پوشش خارج شوند واین کمک به زنان سرپرست خانوار نیازمندتر تعلق گیرد. سعی شود کمک ها و حمایتها یک شکل نباشد تا فقر مطلق از بین برود و نهاد ها و موسسات به روشهای بهتری افراد نیازمند و آسیب پذیر را تحت پوشش قراردهند.
بر مبنای تعریف سازمان بهزیستی زنان سرپرست خانوار زنانی هستند که عهده دار تامین معاش مادی و معنوی خود و اعضای خانوار میباشد (خسروی،1380،25) در یک دسته بندی خانوارهای دارای سرپرست زن به چند گروه عمده تقسیم شده اند:
گروه اول: خانوارهای هستند که در آنها مرد بطور دائمی حضور ندارد و زنان به دلیل فوت همسر یا طلاق بیوه شده اند یا دخترانی که ازدواج نکرده اند تنها زندگی میکنند.
گروه دوم: خانواده های هستند که مرد بطور موقت به دلیل مهاجرت، مفقود الاثر بودن، ومتواری بودن یا زندانی بودن و یا سرباز بودن غایب هستند زنان مجبور به تامین معاش زندگی خود و فرزندانشان هستند .
گروه سوم: خانوار های هستند که مرد حضور دارد ولی به علت بیکاری و از کارافتادگی و یا اعتیاد درامر معاش نقش ندارد و عملا زن سرستی را بر عهده دارد.
در کشور ما اقدامات ملی محدودی در زمینه فعالیت زنان انجام شده است. از مهمترین اقدامات انجام شده در خصوص فقرزدایی زنان در سال‌های اخیر می‌توان به فعالیت ارگان‌هایی مانند کمیته امداد امام خمینی (ره) بهزیستی و وزارت کار و امور اجتماعی اشاره کرد که بر موضوعاتی از قبیل کارآفرینی و مهارت‌آموزی زنان سرپرست خانوار تاکید میکند که البته این طرح‌ها سنتی بوده، پاسخگوی نیازهای زنان سرپرست خانوار نمی‌باشند. نهادهای حمایتی داخل کشور لازم است با قشر آسیب‌پذیر جامعه تعامل برقرار کرده، برنامه‌های خود را مطابق با خواسته‌ها و علایق قشر آسیب‌پذیر تهیه و تدوین کنند.
از جمله اقدامات بهزیستی اجرای طرح توانمندسازی زنان سرپرست خانوار با افزایش توانایی‌های فردی و جمعی زنان از طریق فراهم کردن ضوابط و امکانات لازم به منظور بهبود دسترسی زنان به فرصت‌های اقتصادی، اجتماعی، منابع فرهنگی و بازار اشتغال میباشد. خدمات مورد نظر دراین طرح شامل پرداخت مستمری و کمک هزینه جهت وام مسکن و اشتغال، اجرا و تقویت برنامه‌های کاریابی، تقویت خدمات بیمه‌ای، خدمات مشاوره و مددکاری، آموزش مهارت‌های زندگی، ارتقای آگاهی‌های عمومی، اصلاح باورهای نادرست در مورد زنان سرپرست خانوار بوده است.)مرکز آمار ایران(
زنان سرپرست خانوار به زنانی اطلاق می شود که بنابر عللی از قبیل فوت،مفقود شدن،اعتیاد،محکومیت در زندان از کار افتادگی سرپرست خانوار بطور دائم یا موقت،اعزام به سربازی، بدون سرپرست (نان آور) می مانند و قادر به تامین هزینه های خود و افراد تحت تکفل می باشد.
طبق تحقیقات در کشور هایی مانند تایلند واندونزی وقبرس پرورش ماهیان تزیینی وساخت آکواریوم های آپارتمانی بر عهده زنان می باشد که گوی سبقت را از مردان ربوده وعلاوه بر رفع بیکاری خود نسبت به ارز آوری ورونق بازار اقتصادی اقدام نمودنو واین خود می تواند الگویی مناسب برای زنان ایرانی وخلق حماسه اس اقتصادی در زمینه باشد.
البته شایان ذکراست که در کشور ما بطور محدود زنان در بخشهایی مانند پرورش ماهیان زینتی وپرورش ماهیان گرم آبی ومراکز عمل آوری آبزیان وتولید کنسرو ماهی وکارشناسان مروج آبزیان و شاغل در تحقیقات شیلات جنوب ودرزمینه فروش آبزیان و مباحث فرآوری فعالیت دارند که در صورت توجه بیشترمی توان نسبت به توسعه وگسترش این قبیل امور اقدام وبا تخصیص وام وتشویق تولید ناخلص ملی را بالا برد.صبر،دقت وحساسیت زنان در این کارها قابل تقدیرمی باشد وعلیرغم خشن بودن کارهایی مانند آبزی پروری بخوبی از عهده آن بر می آیند.گنجاندن این قبیل اموردر برنامه های دولت وتوسعه ای زمینه اشتغال را بخوبی برای زنان ببار می آورد.
در این مسیرقبول مسئولیت های زندگی یک “باید” است. دیگران را به خاطر اتفاقات بدی که در زندگی رخ می دهد سرزنش نکنید. انگشت سرزنش خود را به سوی خانواده، دوستان، کارفرما و یا وضعیت بد اقتصادی جامعه نشانه نگیرید. خوبی و بدی موجود در زندگی مستقیماً به عملکرد فردی ما بستگی دارد. زمانیکه مسئولیت این موارد را پذیرفتیم، آنگاه می توانیم انتظار ایجاد تغییرات شگرفی را در زندگی زنان و خود داشته باشیم.
باید تصمیم بگیریم که خودمان و نه اوضاع و احوال پیرامونمان را تغییر دهیم. با این روش میتوانیم خیلی موثرتر عمل کنیم.
به عقاید آن دسته از کارکنان که خود انرژی مثبت دارند و با منفی‌گرایی برخورد میکنند، اهمیت داده و سایرین را هم تشویق به این عمل ارزشمند کنید. به منظور ایجاد ارتباط صمیمانه با کارکنان خود در موقع توضیح اهداف و استراتژی سازمان به جای واژه ''شما'' از واژه ''ما'' استفاده نمایید. بیان کلماتی مانند ''شرکت ما'' ، ''سرنوشت کاری ما'' ، ''موفقیت ما'' و ''مشتریان ما'' در کارکنان شما اعتماد و انگیزه تعلق به سرنوشت سازمان را شکل می‌دهد، به گونه‌ای که زنان نیز خود را در موفقیت و ناملایمات سازمان سهیم می‌دانند و آنچه را که در توان دارند در جهت رشد و ارتقاء سازمان به کار خواهند گرفت.
تجربه نشان داده که زنان با گوش دادن به حرف و پیشنهادات سایرین موضوعات را تجزیه و تحلیل و جمع‌بندی می‌نمایند و این فرصت را فراهم میکنند تا خودرا در اتخاذ تصمیمات سهیم بدانند. گشاده‌رویی و خونسردی نیز از خصایص برجسته و نیک زنان کاردان است، در برخورد با مشکلات و کارکنان با رویی گشاده مسایل را حل و فصل می نمایند.
تا روزى که کالاهاى باختر زمین به کشور ژاپن سرازیر بود، این ملت فاقد همه گونه صنایع بودند. از روزى که دروازه هاى خارج را به روى کشور خود بستند و نخست وزیر آنها گفت : تا ملت ژاپن به دست خود کفش ندوزند همه باید پابرهنه بگردند. هوش و فکر و کار و کوشش در سیاست فرهنگ ملت ژاپن به کار افتاد و از بى طرفى مثبت حداکثر استفاده را کردند و از زندان اقتصاد وابسته و تولید محصول واحد و تهیه مواد اولیه براى بیگانگان ، بیرون آمدند.
ما در خلال زندگى خود،مردان بزرگی را دیده ایم که براثر عدم تصمیم گیریى صحیح ، از این سرمایه نامرئى کوچکترین استفاده اى نکرده و به روزگار سیاه دچار شده اند.
ولى برعکس زنانى را دیده ایم که روى عوامل و شرایط خاصى که بسیارى از آنها به دست خودشان درست شده ، از نردبان ترقى بالا رفته و به مناصبى نائل آمده اند.
زنان خود ساخته تاریخ در معارف ، اخلاق سیاست و صنعت کسانى بودند که در پرتو کاردانى و لیاقت فطرى و زحمات فراوان ، به جائى رسیده اند که زن تاریخ و شخصیت خود ساخته شده اند. و هیچ عامل خارجى در کسب شخصیت و مقام آنان مؤ ثر نبوده و جز از باطن خود از جائى استمداد نکرده اند.
افکار محدود کننده جزء بزرگترین موانعی هستند که ما را از پیشرفت در زندگی محروم می کنند. ابتدا باید آنها را پیدا کنید تا بعداً بتوانید بر آنها غلبه کنید. به منظور تشخیص این قبیل افکار در ذهن خود به دنبال افکاری باشید که شامل عبارات زیر هستند:
“من نمی توانم….”
“قادر نیستم که ….”
“من هیچ وقت نتوانستم ….”
“هیچ راهی وجود ندارد که ….”
هر زمان که در ذهن خود به یکی از این افکار برخورد کردید، آن را یادداشت نمایید و یک تفکر نیرو بخش را جایگزین آن نمایید. در مقابل هر جمله منفی یک جمله ی مثبت بنویسید.
مسئله اصلی برای زنان در تحقق حماسه اقتصادی آغاز نمودن کار است. زمانیکه شروع کردید، آنوقت می توانید با سرعت دلخواه به جلو پیش بروید.تاسیس کارگاه کوچک با حداقل هزینه وامکانات درجای کوچک گام اول در طی طریق این مقصود است.
درادامه به تعریف قانونی کارگاه کوچک به شرح ذیل می پردازیم که برداشتن گام در این مسیر مسلتزم دانستن قوانین در این راه است:
1- کارگاه های خویش فرما
2- کارگاه های دارای پروانه بهره برداری از وزارت صنایع با تعداد کارگران 10 نفر و کمتر
3- کارگاه های خانگی
4- معادن با تعداد کارگران 10 نفر و کمتر
5- مجتمع های کارگری مانند کوره پز خانه ها
6- کارگاه های تحت پوشش مجمع امور صنفی، اتحادیه ها اعم از تحت پوشش هستند و یا قرار خواهند گرفت.
7- کلیه شرکتهای خدماتی و پیمانکاری ارائه دهنده خدمات مختلف در موسسات ،سازمانها و سایر ارگانهای دولتی و غیر دولتی
8- کلیه واحدهای خدماتی از قبیل بانکها،آژانسهای مسافرتی، دفاتر مرکزی کارخانجات ،شرکتهای تعاونی و امثالهم
9- کلیه شرکتهای ساختمانی، واحدهای کشاورزی،آموزشگاههای فنی- حرفه ای و نیز هنرستانهای تحت پوشش آموزش و پرورش
مستندات قانونی
ماده 85 قانون کار:برای صیانت نیروی انسانی و منابع مادی کشور رعایت دستورالعملهایی که از طریق شورای عالی حفاظت فنی (جهت تامین حفاظت فنی)و وزارت بهداشت،درمان وآموزش پزشکی (جهت جلوگیری از بیماریهای حرفه ای و تامین بهداشت کار و کارگر و محیط کار)تدوین می شود برای کلیه کارگاهها،کارفرمایان، کارگران و کارآموزان الزامی است.
ماده 95 قانون کار:مسئولیت اجرای مقررات و ضوابط فنی و بهداشت کار بر عهده کارفرما، مسئولین واحدهای موضوع ذکر شده در ماده 85 این قانون خواهد بود.هر گاه بر اثر عدم رعایت مقررات مذکور ازسوی کارفرمایان یا مسئولین واحد،حادثه ای رخ دهد،شخص کارفرما یا مسئول مذکور از نظر کیفری و حقوقی و نیز مجازاتهای مندرج در این قانون مسئول است.
ماده 3 قانون کار: کارفرما شخصی است حقیقی یا حقوقی که کارگر به درخواست و به حساب او در مقابل دریافت حق السعی کار می کند.مدیران و مسئولان و به طور عموم کلیه کسانیکه عهده دار اداره کارگاه هستند کارفرما محسوب می شوند و کارفرما مسئول کلیه تعهداتی است که نمایندگان مذکور در قبال کارگربه عهده می گیرند.در صورتیکه نماینده کارفرما خارج از اختیارات خود تعهد می نماید و کارفرماآن را نپذیرد در مقابل کارفرما ضامن است.
ماده 4 قانون کار:کارگاه محلی است که کارگر به درخواست کارفرما یا نماینده او در آنجا کار می کند،از قبیل موسسات صنعتی، کشاورزی، معدنی، ساختمانی، ترابری، مسافربری، خدماتی، تجاری،تولیدی، اماکن عمومی و امثال آن
ماده100 قانون کار: کلیه بازرسان کار و کارشناسان بهداشت حرفه ای، دارای کارت ویژه حسب مورد به امضاء وزیر کار و امور اجتماعی یا وزیر بهداشت،درمان آموزش پزشکی هستند که هنگام بازرسی باید همراه انها باشد و در صورت تقاضای مقامات رسمی یا مسئولین کارگاه باشد.
ماده101 قانون کار: گزارش بازرسان کار و کارشناسان بهداشت کار در موارد مربوط به حدود وظایف و اختیاراتشان در حکم گزارش ضابطین دادگستری خواهد بود.
ماده105 قانون کار: هر گاه در حین بازرسی به تشخیص بازرس کار یا کارشناس بهداشت حرفه ای احتمال وقوع حادثه یا بروز خطر در کارگاه داده شود، بازرس کار یا کارشناس بهاشت حرفه ای مکلف هستند مراتب را فورا و کتبا به کارفرما یا نماینده او و نیز رئیس مستقیم خود اطلاع دهند.
ماده175 قانون کار: متخلفان از هر یک از موارد مذکور در موارد78(قسمت اول)80-81-82-92 برای هر مورد تخلف حسب مورد علاوه بر رفع تخلف یا تادیه حقوق کارگر و یا هر دو در مهلتی که دادگاه با کسب نظر وزارت کار و امور اجتماعی تعیین خواهد کرد به ازاء هر کارگر به ترتیب ذیل محکوم خواهند شد:
1- برای تا 10 نفر، 30 تا 100 برابر حداقل مزد روزانه یک کارگر
2- برای تا 100 نفر نسبت به مازاد 10 نفر، 10 تا 30 برابر حداقل مزد روزانه یک کارگر
3- برای بالاتر از 100 نفر نسبت به مازاد 100 نفر،5 تا 10 بابر حداقل مزد روزانه یک کارگر
در صورت تکرار تخلف ، متخلفان مذکور به 1/1 تا1/5 برابر حداکثر جرایم نقدی فوق و یا حبس از 91 روز تا 120 روز محکوم خواهند شد.
ماده 176 قانون کار: متخلفان از هر یک از موارد مذکور در موارد 52-61- 75-77-79-83-84و 91 برای هرمورد تخلف حسب مورد علاوه بر رفع تخلف یا تادیه حقوق کارگر یا هر دو در مهلتی که دادگاه با کسب نظر نماینده وزارت کشورتعیین خواهد کرد،به ازاء هر کارگر به ترتیب ذیل محکوم خواهند شد.
1- برای 10 نفر، 200 تا 500 برابر حداقل مزد روزانه یک کارگر
2- برای تا 100 نفر نسبت به مازاد 10 نفر ، 20 تا 50 برابر حداقل مزد روزانه یک کارگر
3- برای بالاتر از 100 نفر نسبت به مازاد 100 نفر ، 10 تا 20 برابر حداقل مزد روزانه یک کارگر.
درصورت تکرار تخلف ،متخلفان مذکور به حبس از 91 روز تا 180 روز محکوم خواهند شد.
ماده 92 قانون کار:کلیه واحدهای موضوع ماده 85 این قانون که شاغلین در آنها به اقتضاء نوع کار در معرض بروز بیماریهای ناشی از کار قرار دارند باید برای همه افراد مذکور پرونده پزشکی تشکیل دهند و حداقل سالی یکبار توسط مراکز بهداشتی درمانی از آنها معاینه و آزمایشهای لازم را بعمل آورند و نتیجه را در پرونده مربوطه ضبط نمایند.
ماده 152 قانون کار: در صورت دوری کارگاه و عدم تکافوی وسیله نقلیه عمومی ، صاحب کار باید برای رفت و برگشت کارکنان خود وسیله نقلیه مناسب در اختیار آنان قرار دهد.
ماده 151 قانون کار: در کارگاه هایی که برای مدت محدود به منظور انجام کاری معین (راه سازی و مانند آن)دور از مناطق مسکونی ایجاد می شوند ، کارفرمایان موظفند سه وعده غذای مناسب و ارزان قیمت (صبحانه ، نهار و شام) برای کارگران خود فراهم نمایند ، که حداقل یک وعده آن باید غذای گرم باشد،در این قبیل کارگاهها به اقتضای فصل ،محل و مدت کار، باید خوابگاه مناسب نیز برای کارگران ایجاد شود.
امیداست بتوانیم با بازنمودن راه وایجاد فرصت های مناسب وکمک های فکری ومالی مشوق زنان در راه توسعه حماسه اقتصادی بوده ودرنهایت به توسعه اقتصادی وبالابردن سطح کمی وکیفی آبزی پروری در سایه زحمت این شیرزنان ایرانی برسیم.
فهرست منابع
1- قرآن کریم
2- ریتزر جورج 1980، نظریه جامعه شناسی در دوران معاصر/ ترجمه محسن ثلاثی- تهران: علمی 1374
3- مددکاری اجتماعی (1) کار با فرد /حسن موسوی چلک-تهران، سمت
4- مجلس، محمد باقر: «بحارالانوار»، ج3و4، بیروت: موسسه الوفاء، 1983
5- مدنی، سعید: «طرح توانمندسازی زنان سرپرست خانوار»، دفتر بررسی‌های اقتصادی ـ فرهنگی، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، شهریور1381.