اهمیت آبزی پروری:

در قرن بیستم صید آبزیان از 4 میلیون تن در سال 1900 میلادی به تقریباً 100 میلیون تن در 1995 میلادی رسید که در ان زمان جمعیت  هم از حدود 6/1 میلیارد نفر به 6 میلیارد نفر بالغ گردید.تخمین زده می شود که حدود %69 از آبزیانی که مصرف خوارکی دارند اگر بیش از میزان قطعی صید شوند نسلشان در معرض انقراض قرار خواهد گرفت. .صنعت صیدوصیادی به حداکثر ظرفیت تولید رسیده وپاسخگوی تقاضای جمعیت رو به افزایش جهانی می باشد.صاحبنظران علوم بهره برداری از ذخایر آبزی به این نتیجه رسیده اند که تنها راه افزایش تولیدات شیلاتی و توسعه پایدار صنعت
  تکثیر و پرورش آبزیان می باشد.

کشورها نیز حدود کشورهای رو به توسعه محسوب می شود لذا هرگونه تلاش در جهت افزایش تولید و تامین نیاز داخلی از یک طرف و بازاریابی مناسب و صادرات محصولات شیلاتی قابل رقابت با کشورهای توسعه یافته از طرف دیگر کمک بسیارچشمگیری در چرخه اقتصادی کشور دارد. لذا سیاست های شیلات کشور در جهت توسعه هرچه بیشتر و پایدارتر شیلات و صنعت آبزی پروری در کشور می باشد. اهمیت غذای زنده:گونه های مختلفی از میکروجلبک ها شناخته شده اند که به عنوان یک منبع غذایی ضروری برای پرورش کلیه مراحل لاروی، دوکفه ای ها و نرمتنان دریایی (کلم، اویستر، اسکالوپ) و مراحل  پست لارو برخی از شکمپایان (مانند ابالون ) و همچنین مراحل لاروی برخی گونه های ماهی، میگوهای خانواده پنئید و پلانکتون های جانوری باشند از آنجا که تحرک پذیری، میزان بازماندگی و رشد اکثر آبزیان در دوران لاروی به تامین غذاهای زنده، صد درصد به اثبات رسیده است، لذا شناخت و تهیه این نوع غذاها از طریق تکثیر پرورش آنها در کارگاه های تکثیر و پرورش واجداهمیت است .

انتخاب غذا:

هنگام انتخاب غذا برای تغذیه لارو ها باید به نکات ذیل توجه نمود:
1) غذا باید برای تغذیه لارو ها مورد پذیرش قرار گیرد. از این نقطه نظر، غذای زنده در چند روز اول تغذیه بر غذای غیر حیاتی برتری دارد.
2)  غذای انتخاب شده باید ارزش غذای بالا داشته باشد، خصوصاً باید دارای اسیدهای چرب غیر اشباع ضروری برای رشد و بازماندگی لارو باشد.
  3)    غذا باید به میزان زیاد و به آسانی قابل تولید باشد.
4)    غذا باید به وسیله دارو قابل هضم باشد.
5)  اندازه غذا باید با اندازه دهان لارو هماهنگ باشد. از1-15 برای گونه های فیلتر کننده و از 15 -100  میکرون برای چرخنده ها .
6)    باید پذیرای کشت انبوه باشند.
7)  باید در تست ها در مقابل تغییرات دما، نور و مواد مغذی یا هرچند گیری که در سیستم تکثیر و پرورش ممکن است پیش بیاید، پایدار و مقاوم باشند
8)  آنها باید دارای یک ترکیب غذایی خوب باشند یعنی فاقد مواد سمی باشند که ممکن است در زنجیره غذایی انتقال یابند.
9)   انواع غذاهای زنده:
عمومی ترین غذاهای زنده ای که مورد استفاده قرار می گیرند شامل؛ میکروجلبک ها روتیفر، آرتمیا، داقتی و . . . است.

میکروجلبک ها:
میکروجلبک ها گروهی از ارگانیسم های تک سلولی هستند که ممکن است ثابت و یا متحرک باشند ممکن است دارای یک دیواره سلولی ساده و یا یک دیواره سلولزی مثل گیاهان عالی تر و با یک اسکلت خارجی سیلیسی (مانند دیاتوم ها) باشند.همچنین آنها رنگیزه های مختلفی دارند و هماهنگی دارای کروفیل هستند و این بدان معنی است که تولید کننده های اولیه هستند و از انرژی خورشید و مواد شیمیایی جهت تولید مواد غذایی استفاده می کنند بیش از 40 گونه از میکروجلبک ها در آبزی پروری مورد استفاده قرار می گیرد.

روتیفر: بیش از 2000  گونه روتیفر وجود دارد که اندازه های بین40-2000  دارند. اکثراً گونه های آب شیرین هستند. اما برخی نیز در محیط های دریایی یافت می شوند.  آرتمیا: آرتمیا در آب بسیار شور زندگی می کند و از این طریق بسیاری از دشمنان طبیعی از جمله ماهی نمی تواند آن را طعمه خود کند. آرتیما نسبت به رژیم نامساعد گازی و کم غذایی مقاومت زیادی از خود نشان می دهد پرورش و رشد آنها به سرعت انجام می گیرد و قدرت باروی آنها فوق العاده زیاد است. برای عملکرد موفقیت آمیز پرورش ماهیان، تغذیه لاروی، مرحله بچه ماهی و ماهی بالغ با تطبیق غذای بالانس شده، عدم آلودگی، قابلیت اقتصادی و به آسانی مورد قبول واقع شدن، بدست آوردن رشد اپتیمم Optimum و بقا، آرتمیا به عنوان یکی از نیازمندی های عمده در کشت و پرورش در تمام دنیا مورد ملاحظه است. (صفحه 7)آرتمیا در طی مراحل رشد و نمو خود در اشکال مختلف از جمله سیت، نوپلی، متانوپلی، آرتمیای جوان و بالغ، آرتمیای خشک شده و منجمد شده تحت سرمای شدید با اهداف مختلف در پرورش طیف وسیعی از آبزیان مورد استفاده قرار می گیرد. سالانه بیش از 2  000   تن سیت خشک آرتمیا در سراسر جهان فروخته می شود. علاوه بر آبزی پروری می توان از آن به عنوان حامل، منبع پروتئین برای انسان و نیز تولید نمک مرغوب نیز استفاده کرد.

Daphnia

دافنی ها متعلق به راسته Cladoceera بوده و از سخت پوستان به شمار می روند. می توان دافنی ها را در حوض های کوچک و آب راکد یافت همچنین در برکه های اطراف رودخانه ها که در اثر طغیان آب به وجود می آیند دیده می شوند. دافنی ها در نواحی معتدله و همچنین در آبهای کوههای مرتفع به چشم می خورند. (آذری ناکامی)

ارزش غذایی میکروجلبک ها:

از نظر تغذیه ای میکروجلبک ها بسیاری از ویتامین های طبیعی و المنت های نادر را به محیط آبی اضافه می کنند به طور مثال ید یک عنصر اولیه نادری است که در ساختمان اصلی کلیه موجودات دخالت دلرد. میکروجلبک ها غنی از پروتئین، کربو هیدرات و به خصوص اسیدی چرب ضروری هستند.

پروتئین و اسید آمینه:

میزان پروتئین بالای انواع گونه های میکروجلبکی یکی از دلایلی است که این ارگانیسم ها به عنوان منبع غیر رسمی پروتئین در نظر گرفته می شوند( Rhichmond 20) . همه گونه ها ترکیب اسید آمینه مشابهی دارندوغنی از اسید اسیدهای ضروری هستند. آسپارتات و سوتامیت بیشترین مقدار را دارند(7.1-12.9%)  و سیستئین، میتونین، تریپتوفان و هیستیدین کمتری مقدار را دارند         (0.4 -3.2%) و بقیه امینو اسیدها رنجی بین( 3.2 – 13.5%)  دارند اگرچه دو گونه از تتراسلمیس T.suecica و T.chui  دو برابر دیگر گونه ها دارای آرژنین هستند در مقایسه ای بین میکروجلبک ها و اویستر بیشتر جلبک ها دارای نسبت کمتری اسید آمینه لیزین نسبت به اویستر         ( Crassostrea gigas ) می باشند. این امینو اسید می تواند در رژیم غذایی طبیعی جلبکی جانوران محدود کننده باشد. دیگر استثنائات. در شاخه جلبک های بسته Chlorella.sp  است که نسبت به بقیه گونه ها دو – سه برابر تریپتوفان کمتر و ازPrasinophyta  وMicromonas  pussilla که کمتر از Y_Hا

از دیگر گونه ها دارای أرژین بودند.
میکروجلبک هایی که در اواخر فاز لگاریتمی هستند 30 – 40% پروتئین، 10 – 15%  کربوهیدرات دارند. درحالیکه کلیه کشت در فاز ساکن است ترکیب میکروجلبک ها نیز می تواند به طور معنی داری تغییر کند. به عنوان مثال زمانی ککه نیترات محدود می شود میزان کربوهیدرات نمی تواند دو برابر پروتئین هم برسد.
میزان پروتئین در کلامیدوناس رین هاردی 48%  Clamonas rheinhardii  وزن خشک کلرلاولگاریس، 51 – 58% Chlorella vulgaris  وزن خشک اسپیروانیاماگزیا و60 – 71%  Spirulina maximas  وزن خشک می باشد.

carbohydrates اکثر مواقع  میکرو جلبک ها به عنوان غذا یا غذای تقویت کننده مورد استفاده قرار می‌گیرند. این بدان معنی است که علاوه بر پروتئین میکروجلبک ها دارای ترکیبات دیگری مانند کربوهیدرات فیبرو . . .  هستند. کربوهیدرات های جلبک ها به شکل نشاسته  starch سلولز cellulose، قندها sugavs و دیگر پلی ساکاریدها است. میزان کربوهیدرات ها (5 -23%) می باشد. پلی ساکاریدهای میکروجلبک ها در ترکیب قندی متفاوتند ولی اکثراً دارای نسبت بالایی از گلوکز (21-84%) هستند.
کالاکتور (1-20%) و مانور (2-46%)  به طور معمول یافت می شوند. آرابنیوز، فوکوس، رامنوز و گزیلوز در نسبت های متغیری(0-17%)  یافت شده اند ممکن است که میزان زیاد پلی ساکاریدها در این جلبک برای این جانوران قابلیت هضم کم این جلبک را به همراه داشته باشد.
اگر چه phaeodactylum ancornutum در غلضت بالای مانوز(46%) منحصر به فرد است اما برای دارد دو کفه ای ها ارزش غذایی کمتری دارد. راندمان هضم پلی ساکاریدها توسط جانوران دریایی بستگی به نوع پلی ساکارید دارد به عنوان مثال ترکیب قندی و چگونگی پیوند قندها با یکدیگر.
اگر چه قابلیت هضم پلی ساکارید جلبک ها ناشناخته است اما پلی ساکاریدهای غنی اثر گلوکز که در بیشتر میکروجلبک ها به وسیله آمیلاز ‌amylase در اندام های هضم کننده نرمتنان و سخت پوشان تحت تاثیر قرار می گیرد.
ذکر مطالعات انجام شده نشان داده است که ترکیب قندی کسیروالگ ها می تواند میان فاز لگاریتمی و ثابت متفاوت باشد اما متفاوت ها ویژه هر گونه هستند.
میزان ویتامین ها در بین جلبک ها می تواند متفاوت باشد. اسید اسکوربیک بشترین میزان تغییر را تا 12 برابر (1-16mgg^-1وزن خشک) نشان داده ا

ست.
بعضی گونه ها میزان متفاوتی اسید اسکوربیک در میان فازهای لگاریتمی و ساکن دارند. Nannocloropsis Oculata, Thalassiosira Pseudo nana, Chaetoceros Muellen, Isochrysis SP میزان اسید اسکوربیک بیشتری در فاز لگاریتمی دارند در حالیکه Nonnoclororosis atomus , Dunalilla tertiolecta در فاز ساکن دارای اسید اسکوربیک بیشتری دارند.
انتقال اسید اسکوربیک و بقیه ویتامین ها از سطوح غذایی برای لارو ماهیان و مراحل ابتدایی و نهایی سخت پوستان جوان که توسط پلانکتون های جانوری که با میکرو جلبک ها مورد تغذیه قرار گرفته اند، اهمیت بسیار دارد.
کوپه پودهای Acartia Clausi, Calanus helgolandicus توسط میکروجلبک ها مورد تغذیه قرار گرفتند و مشاهده شد که مسطح اسید اسکوربیک تا 50 , 60%  به تربیت برای این جانوران افزایش یافت. این نتایج این فرضیه را تقویت می کند که اسید اسکوربیک یا داندمان بالایی در تغذیه مستقیم انتقال یابد.

چربی و اسیدهای چرب

چربی ها و اسیدهای چرب Fatty acids  در تمام سلول های گیاهی وجود دارند. ‌آنها به عنوان ترکیبات غشاء تولیدات ذخیره ای، متالولیت ها و منبع انرژی عمل می کنند.
چربی هایی که به وسیله حلال در آلی چربی دوست Lipiphilic  (مانند ابره اتر نفت و کروفوم و . . .) استخراج می شوند چربی های کلی نامیده می شوند. چربی ها را می‌توان بر اساس قطبیت آنها رده بندی کرد که این بستگی گروههای کربوکیلیک، الکل‌‌ها، قندها و . . . دارد و به غیر قطبی (چربی دویست) زنجیره کربنی (اسیدهای چرب) و قطبی (آبدوست) تقسیم می شوند.
قسمت مهم چربی های غیر قطبی (چربی های خنثی) میکروجلبک ها تری گلیسیرین ها و اسیدهای چرب آزاد هستند در حالیکه چربی های قطبی ضرورتاً گلیسیریدهایی هستند که در آنها یک یا چند اسید چرب با یک گروه قطبی جایگزین شده است. (مانند فسفرلیپیدPhos Pholipids  و گلیکولیپیدglycolipids). (Rhichmond 2004)  اسیدهای چرب غیر اشباع20:5(n-3),22:6(n-3) (PUFA) برای رشد لاروهای ماهی، میگو و نرمتنان بسیار ضروری هستند و ممکن است برای بقیه جانوران دریایی نیز ضروری باشند. میکروالک ها به عنوان منبع بسیار مهم  PUFA برای کشت لارو هستند.
به طور کلی دیاتوم هالیپید بیشتری نسبت به دیگر گونه ها دارند.
دیاتومه ها، Eustigmato Phytes , Cvyptomonads , Prymnesiophyte  غنی از دو نوع اسید چرب غیر اشباع (226(n-3) , 20:5(n-3) هستند که برای رشد لاروهای ماهیان دریایی اهمیت ویژه‌ای دارد. 5-35%) ، کل اسیدهای چرب) وParasinophytes  سطح کمتری از این اسیدها را دارا هستند (4-10%)   میانگین چربی بین 1 – 40% متفاوت است و تحت شرایط معینی می تواند تا 85% وزن خشک برسد. چربی های جلبک ها از گلسیرول ، قندها و یا اسیدهای چرب استدی شده که تعداد کربن آنها از C₁₂-C₂₂ می باشد، تشکیل شده

است. که متفاوت است و تحت شرایط معینی می تواند تا 85% وزن خشک برسد. چربی های جلبک ها از گلسیرول ، قندها و یا اسیدهای چرب استری شده که تعداد کربن آنها از c₁₂–c₂₂ می باشد، تشکیل شده است

که ممکن است اشباع و یا غیر اشباع باشند. بعضی از سیانوباکتری ها، خصوصاً گونه های رشته ای به میزان زیادی (2 5-60%  کل چربی ها) اسید چرب دارند.
بعضی جلبک ها که تحت شرایط محدود نیتروژن قرار می گیرند میزان چربی آنها افزایش می یابد بعضی گون ها مانندTetraselmis suecica , Dunaliellasp   با کاهش میزان چربی و افزایش هیدرات های کربن بیشتر از چربی ها، به این شرایط پاسخ می دهند.
(1993)Pe.Rock
   دریافت که نسبت اسیدهای چرب غیر اشباع چندگانه نسبت به لسیدهای غیر اشباع چندگانه غالب بوده اند به عنوان مثالChaetoceaos Calcitrans  اسید ویستیک و اسید پاستیک عمده اسیدهای چرب اشباع شده و EPA  اسید غیر اشباع عمده بود. اما برای T.Suuwcico  اسید پالمتیک 129.4%  از کل اسیدهای چرب گزارش شده است. همچنین  این گونه ها دارای مقادیر قابل توجهی اسید اولئیک لینوسئیک اسید دکاتترا لتولئیک بودند.
Nannocluropsis Oculata  دارای میزان زیادی اسید چرب20:5(n-3)  می باشد Isocrysis.sp دارای مقادیر زیادی  22:6(n-3)بوده و Pavlovalutheri  دارای هر دو نوع به میزان زیادی است. روتیفرهایی که به آسانی سلول های Pav  را جذب می کنند غلظت بالایی از این دو اسید چرب را در خود انباشته ساخته و دیگر اسیدهای چرب در مدت کمتر از چند ساعت در آنها یافت می شود.
در مطالعه ای که توسط Renaud (1994)  و همکاران انجام شد از 12  گونه میکروجلبک های ایزوله شده از شمال دریای استرالیا از آب شیرین و میط هایی با آب خیلی شور جدا شدند که تحت شرایط کنترل شده دما، PH، شدت تابش نور و شوری رشد داده شدند. بالاترین سطح اسید چرب غیر اشباع 20:5(N-3) EPA در دیاتومه دریایی Nitzchia  frustulum , N.closterium  به ترتیب بیشترین غلظت اسیدهای چرب در همه گونه های مورد مطالعه در کروفیسه آب شیرین Scenedesmus dimorphus   یافت شد.
ترکیب اسیدهای چرب بستگی به شرایط رشد و مرحله برداشت دارد. کشت فاز لگاریتمی Thalassiosira  Pseuclonuna که در شرایط 12  ساعت تاریکی و 12  ساعت روشنایی رشد داده شده بود نسبت اسید چسب     20:5(n-3) EPA آن  25%بیشتر از کشت مشابه در شرایط نور دائم بود.
Nannocloropsis  Oculataدر فاز لگاریتمی نسبت به فاز ساکن دارای PUFA ی بیشتری است. در حالیکه این حالت برایPavlovalutheri  کاملاً برعکس است.  در طول فاز لگاریتمی لیپیدهای میکروجلبک ا غنی از چربی های قطبی هستند در حالیکه در طول فاز ساکن تری گلیسرول ها ذخیره می شوند .مطالعات دیگر نشان می دهد که تغییر در ترکیب اسیدی چرب یا شدت نور، محیط کشت، دما و PH  ارتباط دارد ولی بعضی از تغییرات خاص هرگونه می باشند .

جایگاه جلبک‌ها در سیستم های رده بندی گیاهی
دوژسیو در سال 1789 برای اولین مرتبه حدود و جایگاه جلبک‌ها را مشخص نمود ولی چون برای شناسایی آنها، خصوصیات مورفولوژیکی و ماکروسکوپی را مبنا قرار داد، گروه بندی وی چندان قابل اعتماد نبوده و تقریبا بدون استفاده قرار گرفت. ایخلر در سال 1886 توضیحات بیشتر و نسبتاً قابل پذیرشی را درباره این گروه عرضه کرد و آنها را همراه با قارچها در شاخه ریسه داران (Thallophyta) قرارداد که در این شاخه 5 رده از جلبک‌ها شناسایی گردیده است. این 5 رده عبارتند از:
    1)    Cyanophyceae2)    Chlorophyceae3)   Phaeophyceae4)    Diatomeae5)    Rhodophyceae
تالوفیت‌ها یا ریسه‌داران از گیاهانی تشکیل شده‌اند که فاقد ساختمان‌هایی نظیر ریشه، ساقه وبرگ می‌باشند و اصولا پیکره گیاه از ریسه تشکیل گردیده است و یا بنیان ریسه‌ای دارد. ولی بر این مبنا نمی‌توان وضعیت جلبک‌ها را کاملا مشخص نمود، زیرا از نظر تشکیلاتی تفاوتی بین آنها و  برخی از خزه‌ها و شبه خزه‌ها مشاهده نمی‌گردد و برخی از آنها مانند لامیناریا (Laminaria) وضعیت بسیار مترقی و پیشرفته‌ای دارند که بنظر برخی از متخصصین از بسیاری خزه‌ها پیشرفته‌تر می‌باشند. تیپو (Tippo) در سال 1924 جلبکها را در زیر سلسله ریسه داران قرار داد و هفت شاخه مختلف را شناسایی کرد که عبارت اند از :
1)                Cyanophyta2)                Chlorophyta3)               Eugleno phyta4)                Phaeophyta5)               Rhodophyta6)                Chrysopyta7)               Pyrrhophyta  یکی از متخصصین رده‌بندی گیاهان، سیانومینت ها را از بقیه جلبکها مجزا نموده و معتقد است که آنها با جلبکهای حقیقی اختلاف زیادی دارند و بدین علت آنها را در زیر سلسله جداگانه‌ای به نام (Prokaryonta) قرار می‌دهد. پروکاریونتا موجوداتی را تشکیل می‌دهند که فاقد هسته حقیقی می‌باشند. برحسب نظریه Buld در این زیر سلسله دو شاخه یکی Cyanochlonta و Schizonta قرار دارد. سیانوکلرونتا دارای یک رده یعنی سیانوفیرها یا جلبکهای سبز-آبی می‌باشد و شیزونتا نیز دارای یک رده و آن شیزومیستها Schizomycetes ، یعنی باکتریها می‌باشد. برحسب همین سیستم رده‌بندی بقیه جلبک‌ها به واسطه داشتن هسته حقیقی و خصوصیات سلولی پیشرفته در زیرسلسله Chloronta و قارچها به علت نداشتن کلروفیل در زیرسلسله جداگانه‌ای به نام آکلرونتا Achlorontaقرار می‌گیرند.